Η ΛΑΪΚΗ ΔΕΞΙΑ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ

Του ΑΠ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια πάμε σε εκλογές που δεν θα είναι μια επανάληψη από τα ίδια. Ο φόβος όσων έως χθες ήταν οι αναμφισβήτητοι κυρίαρχοι είναι ολοφάνερος. Και στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες. Το αποδεικνύουν οι σχεδόν καθημερινές παρεμβάσεις του τάδε ή του δείνα υψηλόβαθμου αξιωματούχου της ΕΕ ή του ΔΝΤ, (τελευταίοι στη σειρά η κ. Λαγκάρντ και ο κ. Άσμουσεν), για να ψηφίσουμε αυτούς που θα τους κάνουν τη δουλειά χωρίς αντιρρήσεις. Τέτοιο φόβο (αλλά και συνεχείς απειλές) πρώτη φορά βλέπουμε, σε άλλες εκλογές ουδείς ανησυχούσε. Όλα, λοιπόν, κρέμονται από μια κλωστή, μπορούν τουλάχιστον να αλλάξουν, αν δεν μπορούν να ανατραπούν.
Για πρώτη φορά τα, ως τώρα, «κόμματα εξουσίας» δεν μπορούν να επιβάλλουν κάποιο δικό τους «δίλημμα των εκλογών». Δεν έχουν πια την απόλυτη ιδεολογική κυριαρχία-αν και κατέχουν τους ισχυρούς ιδεολογικούς μηχανισμούς, ΜΜΕ κλπ. Προβάλλουν τον κίνδυνο της ακυβερνησίας αλλά η εύλογη απάντηση είναι πως ο μέγιστος κίνδυνος είναι να παραμείνουν αυτοί στην εξουσία.

Για πρώτη φορά η λαϊκή βάση, χωρίς φανφάρες, διαδηλώσεις και τυμπανοκρουσίες, χωρίς αφορμές για προβοκάτσιες, παρεμβαίνει, τόσο καίρια στις εξελίξεις. Για την ακρίβεια τις διαμορφώνει:

Ουδείς θα τολμούσε να διασπάσει τη ΝΔ –τη στιγμή, μάλιστα, που άγγιζε την εξουσία- αν η λαϊκή βάση της δεν είχε ξεσηκωθεί εναντίον της μνημονιακής στροφής του κ. Σαμαρά τον οποίο είχε η ίδια εκλέξει... ως αντιμνημονιακό και αντινεοφιλελεύθερο. Το σημερινό σχίσμα στην κορυφή της ΝΔ διαφέρει από όλα τα προηγούμενα διότι δεν προέκυψε από «παλατιανό» πραξικόπημα δυσαρεστημένων βαρόνων αλλά οφείλεται σε διχασμό της λαϊκής βάσης.

Ο κόσμος της λαϊκής δεξιάς αφού απογοητεύθηκε δυο φορές (από τον Καραμανλή και, κυρίως, τον Σαμαρά), ώθησε σε διάσπαση της κορυφής. Οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες» επιχειρούν να τον εκπροσωπήσουν. Αφορμή της διάσπασης ήταν πολιτικές επιλογές: μνημόνιο-αντιμνημόνιο, λαϊκή δεξιά-νεοφιλελεύθεροι συντηρητικοί. Υπάρχει, ωστόσο, ιστορικό παρελθόν και τα οξυμένα σημερινά προβλήματα έδωσαν την τελική ώθηση. Η διάχυτη οργή είναι προφανώς το άμεσο κίνητρο αλλά θα παραμένει άγνωστη η δυνατότητα αυτού του κοινωνικού χώρου να αποκτήσει και να διατηρήσει πολιτική αυτονομία όσο δεν ξέρουμε ποιοι τον αποτελούν, ποια είναι η ταξική του σύνθεση, και αν οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες» μπορούν, πέραν της οργής, να εκφράσουν τα βαθύτερα συμφέροντα και τις επιθυμίες του. Πάντως αυτός ο χώρος έχει απορρίψει, διαδοχικά, τρεις ηγέτες της ΝΔ, Καραμανλή, Μπακογιάννη, Σαμαρά, και οι τρεις νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης.

Η τελευταία, αλλά κρίσιμη, παρατήρηση είναι ότι αυτός ο συντηρητικός κοινωνικός χώρος θέτει με αρκετή σαφήνεια την πατριωτική διάσταση της κρίσης (υποτέλεια, εθνική αξιοπρέπεια) και το Μεταναστευτικό. Πράγμα που, βέβαια, παρά τα όσα λέγονται για λόγους στενού, εκλογικού, συμφέροντος, από τα δεξιά ή τα αριστερά, δεν καθιστά ακροδεξιό το χώρο αυτό. Είναι παράλογο όποιος «φεύγει από το μαντρί» να παίρνει τη στάμπα του ακροδεξιού και όποιος μπαίνει να παίρνει συγχωροχάρτι. Οι (μάλλον πρόχειροι) χαρακτηρισμοί δεν απαντούν στην οπτική των «Ανεξάρτητων Ελλήνων», ούτε καλύπτουν το υπαρκτό κενό στο δίπολο «κρίση και πατριωτισμός».

Στην Αριστερά, αντίστροφα, οι ηγεσίες διασπούν τη βάση, απορρίπτουν κάθε ιδέα ενότητας. Ακόμα και την τελευταία, ήπια, πρόταση (του Τσίπρα) για περιορισμένη εκλογική συνεργασία στις μονοεδρικές. Για πρώτη φορά, με τόση ένταση και σαφήνεια, η λαϊκή βάση της Αριστεράς έχει την ευκαιρία να αποφανθεί και στο θέμα της ενότητας αποδίδοντας τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Απομένει, όπως ήταν εξ' αρχής προφανές, ότι η ενότητα είναι θέμα κατ' εξοχήν πολιτικό και όχι αθροίσματος ποικίλλων δυνάμεων. Είναι θέμα πολιτικής πρότασης, ευρείας ώστε να χωράνε πολλοί, και σαφούς ώστε να ξέρουν που πάνε. Όχι πάντως πρότασης που παροτρύνει σε νέες διασπάσεις εν ονόματι του σοσιαλισμού.

Για πρώτη φορά οι εκλογές θα καταμετρήσουν επακριβώς πόσοι και ποιοι είναι, αυτή τη στιγμή, εκείνοι που αντιτάσσονται στις πολιτικές των δυο τελευταίων ετών, πόσοι και ποιοι επιλέγουν να δώσουν τώρα τη μάχη εντός της ΕΕ/Ευρω, ευθυγραμμισμένοι με τις διαθέσεις του κόσμου, χωρίς να προτρέχουν-και πόσοι φυσικά θεωρούν ότι χάνουμε χρόνο. Πόσοι και ποιοι έχουν καταλάβει, χωρίς να αμφιβάλουν, ότι τα δυο αυτά χρόνια είναι η μοιραία συνέχεια προηγούμενων δεκαετιών και τους γυρίζουν την πλάτη.

Τρίτη 17 Απριλίου