Ημερομηνία δημοσίευσης: 26/02/2012
Του Βασίλη Ασημακόπουλου*
«Κάθε πραγματικό βήμα προς τα εμπρός έχει περισσότερη σημασία παρά μια δωδεκάδα προγράμματα»
Καρλ Μαρξ, “Επιστολή στον Μπράκε”, εισαγωγική στην “Κριτική του Προγράμματος της Γκότα”, 1875
Η ανωτέρω διάσημη ρήση του Μαρξ συμπυκνώνει τη σημασία που έχει ο πολιτικός αγώνας ή καλύτερα η διαμόρφωση των όρων και των προϋποθέσεων για τη συγκεκριμένη έκβαση του πολιτικού αγώνα από την οπτική της φιλοσοφίας της πράξης. Με άλλα λόγια κρίσιμο είναι το ζήτημα του συσχετισμού δυνάμεων που διαμορφώνει η ταξική πάλη, όπως αποτυπώνεται στη συγκεκριμένη πολιτική γραμμή / πρόγραμμα στη συγκυρία και όχι ένα άρτιο στην ιδεολογική ή τεχνοκρατική καθαρότητά του πρόγραμμα.
Η λαϊκή πίεση για τη συγκρότηση ενός παλλαϊκού μετώπου απευθύνεται κυρίως προς τα κόμματα της κομμουνιστικής ή κομμουνιστογενούς αριστεράς, καθώς είναι οι μοναδικές κομματικές εκπροσωπήσεις του προηγούμενου κύκλου που στέκονται ενάντια στο Μνημόνιο και τις συναρτώμενες μ’ αυτό πολιτικές. Το ΚΚΕ αρνείται προς το παρόν οποιαδήποτε συζήτηση για τη συγκρότηση μετώπου. Η ηγεσία του κινείται με όρους της περιόδου 1991-2009, όπως κωδικοποιήθηκε στη στρατηγική πέντε κόμματα - δύο πολιτικές από το 13ο Συνέδριο (2ος/1991) και στη μετα-Μάαστριχτ εποχή.
Από χώρους της εξωκοινοβουλετικής αριστεράς διατυπώνεται η άποψη ότι πρέπει να συγκροτηθεί ένα μέτωπο στη βάση ενός καθαρού αντικαπιταλιστικού πόλου. Πιστεύουμε ότι οι σύντροφοι στην ανάλυσή τους δεν εκτιμούν σωστά τις ιδιαίτερες αντικειμενικές συνθήκες της συγκυρίας. Διαφορετικά ειπωμένο, κρίσιμο κάθε φορά είναι το πεδίο διεξαγωγής της πολιτικής πάλης, που διαμορφώνει ανάλογα τις τακτικές κινήσεις και επιμέρους στρατηγικές και κρίνει την κατεύθυνση των πολιτικών του μετωπισμού, που είναι η αυθόρμηση τάση των κοινωνικών αγώνων στο πολιτικό επίπεδο κατά τη μνημονιακή συγκυρία.
Σήμερα το πεδίο καθορίζεται από την υλική βάση και τη θεσμική συγκρότηση της μνημονιακής πολιτικής, που συνιστά τη συγκεκριμένη μορφή του νεοϊμπεριαλιστικού καπιταλιστικού συστήματος νεοφιλελεύθερης διαχείρισης. Γι’ αυτό ρεφορμιστικές γραμμές (άλλο μείγμα πολιτικής στο πλαίσιο του Μνημονίου, καλύτερη διαπραγμάτευση με δογματική θέση την παραμονή στο ευρώ με κάθε κόστος κ.λπ.), που γεννιούνται ως έκφραση κοινωνικών στρωμάτων σε έντονη κινητικότητα λόγω της κρίσης, πολύ σύντομα αποδεικνύονται κενές περιεχομένου ή ανεδαφικές οξύνοντας την κρίση εκπροσώπησης στο πολιτικό επίπεδο.
Χαρακτηριστική είναι η θέση της ΔΗΜ.ΑΡ. Ως συνιστώσα της εστίας ενιαίου μνημονιακού κόμματος, η ΔΗΜ.ΑΡ. ρητώς αποδέχεται τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη δανειακή σύμβαση και στη βάση αυτή απευθύνει πρόταση (μετεκλογικής) συνεργασίας στις μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις και κυρίως στο ΠΑΣΟΚ. Ποιο ΠΑΣΟΚ; Δεν είναι μόνον τα εκσυγχρονιστικά στελέχη ή στρώματα οργανικής διανόησης της εξουσίας που προσχωρούν στη ΔΗΜ.ΑΡ. Αυτή είναι μια μερικότερη έκφραση της βασικής κίνησης του κοινωνικού στρώματος ΠΑΣΟΚ. Ενός γραφειοκρατικού κοινωνικού στρώματος που αναπαραγόταν μέσα από το κράτος, τους ομίλους επιχειρήσεων, τα ΜΜΕ, τις δομές της Ε.Ε. Ως οργανικό τμήμα της εστίας ενιαίου μνημονιακού κόμματος, το κοινωνικό αυτό στρώμα, το αστικό ΠΑΣΟΚ, είναι απολύτως εχθρικό προς την αριστερά. Αλλά στη μνημονιακή συγκυρία σπάει τις ετεροβαρείς συμμαχίες με τα στρώματα κυρίως της μισθωτής εργασίας που ήταν και η βάση του ΠΑΣΟΚ.
Είναι πρωτίστως αυτά τα λαϊκά και μικροαστικά στρώματα που βρίσκονται σε ρήξη με το ΠΑΣΟΚ ως πυρήνα του μνημονιακού κόμματος. Δεν καλύπτονται από καμία εσωκομματική αντιπολίτευση, γι’ αυτό και δεν συγκροτήθηκε σε τελική ανάλυση, ακυρώνουν στην πράξη τον πολιτικό μεταμορφισμό των ηγετικών στελεχών, διαρρηγνύουν τις σχέσεις εκπροσώπησης, ριζοσπαστικοποιούνται στη συγκυρία και αναζητούν συνάντηση με τις δυνάμεις της κομμουνιστικής ή κομμουνιστογενούς ή ριζοσπαστικής αριστεράς μέσα από μία νέα συγκρότηση, ένα νέο συλλογικό υποκείμενο ή μια αυτόνομη πολιτική έκφραση.
Στα πλαίσια αυτά η γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, με όλες τις αντιφάσεις της, είναι μια γραμμή που επιχειρεί κατ’ αρχήν να απαντήσει θετικά στη διαθεσιμότητα των μαζών, θέτοντας το ζήτημα του μετώπου και της πολιτικής εξουσίας. Εδώ και τώρα. Όχι στο Επέκεινα. Μια διαδικασία συγκρότησης μετώπου που θέτει την προοπτική της εξουσίας και επομένως της σύγκρουσης με τη δικτατορία του χρηματιστικού κεφαλαίου, τα κοινωνικά στρώματα που τη στηρίζουν και τους πολιτικούς εκπροσώπους της, ανοίγει μια σειρά ζητημάτων από την εθνική, δημοκρατική, παραγωγική, κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας μέχρι τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της. Υπερβαίνοντας υποκειμενικές διαθέσεις.
Οι υπαρκτές πολιτικές ομαδοποιήσεις και γραφειοκρατικά σχήματα συναντιούνται με τα λαϊκά και μικροαστικά στρώματα που μαζικά μπαίνουν για πρώτη ίσως φορά στον πολιτικό αγώνα με όρους επιβίωσης και ανεξαρτήτως των μέχρι χθες πολιτικών τους εντάξεων ή αποδεσμευόμενα από τις κομματικές εξαρτήσεις τους. Εισβάλλουν στον τόπο όπου ρυθμίζονται τα πεπρωμένα τους και αμφισβητούν στις κατεστημένες - μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις το δικαίωμά τους να καθορίζουν ερήμην τις τύχες τους. Γι’ αυτό και το αίτημα των εκλογών στην παρούσα φάση είναι καθολικό. Το ανωνυμάτο τροποποιεί τους συσχετισμούς, διαμορφώνει νέους αποσταθεροποιώντας το σύστημα.
Γι’ αυτό το αίτημα της ριζικής πολιτικής ανανέωσης και της λαϊκής μεταπολίτευσης είναι σύμφυτο με τη συγκρότηση ενός παλλαϊκού απελευθερωτικού μετώπου για την ανεξαρτησία, τη δημοκρατία, την κοινωνική αλλαγή. Που θα εξελίξει τα ήδη υπαρκτά σχήματα, συλλογικότητες και κόμματα. Που θα παρέμβει αποφασιστικά και με τόλμη στην κρίση της Ν.Δ. και στην κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ τραβώντας στρώματα της μισθωτής εργασίας, ανέργους και μικροαστούς στην αριστερά.
Ένα μαζικό μέτωπο λαϊκής ενότητας που προϋποθέτει την υπέρβαση της υπαρκτής -πολιτικής- αριστεράς και του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, εκφράζει το κοινωνικό μπλοκ λαϊκών και μικροαστικών στρωμάτων, πολιτικοποιεί την οικονομική ανάλυση και εθνικοποιεί την ταξικότητα2, θέτει το ζήτημα της κυβέρνησης και της εξουσίας με ορίζοντα τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, κατακτώντας ενότητα στους σκοπούς, ενότητα στην οργάνωση, ενότητα στην καθοδήγηση. Το αν ένα τέτοιο μέτωπο τελικά θα συγκροτηθεί και με τι χαρακτηριστικά, αν θα είναι εκλογικό ή θα προχωρήσει σε διαδικασίες οργανικής ενοποίησής του και ουσιαστικής γείωσης στα κυριαρχούμενα κοινωνικά στρώματα, είναι θέματα ανοιχτά στον κοινωνικο-πολιτικό συσχετισμό.
* Ο Β. Ασημακόπουλος είναι δικηγόρος, μέλος της σ.ε. της οργάνωσης Νέος Αγωνιστής. Το κείμενο στην πλήρη μορφή του είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα www.neosagonistis.org
1. Σύμφωνα με τις εύστοχες -κατά τη γνώμη μας- διατυπώσεις του Σπύρου Ι. Ασδραχά, στη συνέντευξή του για ένα Εθνικό Αριστερό Μέτωπο, στην εφημερίδα "Αυγή" της Κυριακής, 19.2.2012.
Το αίτημα της ριζικής πολιτικής ανανέωσης και της λαϊκής μεταπολίτευσης είναι σύμφυτο με τη συγκρότηση ενός παλλαϊκού απελευθερωτικού μετώπου για την ανεξαρτησία, τη δημοκρατία, την κοινωνική αλλαγή. Που θα εξελίξει τα ήδη υπαρκτά σχήματα, συλλογικότητες και κόμματα
«Κάθε πραγματικό βήμα προς τα εμπρός έχει περισσότερη σημασία παρά μια δωδεκάδα προγράμματα»
Καρλ Μαρξ, “Επιστολή στον Μπράκε”, εισαγωγική στην “Κριτική του Προγράμματος της Γκότα”, 1875
Η ανωτέρω διάσημη ρήση του Μαρξ συμπυκνώνει τη σημασία που έχει ο πολιτικός αγώνας ή καλύτερα η διαμόρφωση των όρων και των προϋποθέσεων για τη συγκεκριμένη έκβαση του πολιτικού αγώνα από την οπτική της φιλοσοφίας της πράξης. Με άλλα λόγια κρίσιμο είναι το ζήτημα του συσχετισμού δυνάμεων που διαμορφώνει η ταξική πάλη, όπως αποτυπώνεται στη συγκεκριμένη πολιτική γραμμή / πρόγραμμα στη συγκυρία και όχι ένα άρτιο στην ιδεολογική ή τεχνοκρατική καθαρότητά του πρόγραμμα.
Η λαϊκή πίεση για τη συγκρότηση ενός παλλαϊκού μετώπου απευθύνεται κυρίως προς τα κόμματα της κομμουνιστικής ή κομμουνιστογενούς αριστεράς, καθώς είναι οι μοναδικές κομματικές εκπροσωπήσεις του προηγούμενου κύκλου που στέκονται ενάντια στο Μνημόνιο και τις συναρτώμενες μ’ αυτό πολιτικές. Το ΚΚΕ αρνείται προς το παρόν οποιαδήποτε συζήτηση για τη συγκρότηση μετώπου. Η ηγεσία του κινείται με όρους της περιόδου 1991-2009, όπως κωδικοποιήθηκε στη στρατηγική πέντε κόμματα - δύο πολιτικές από το 13ο Συνέδριο (2ος/1991) και στη μετα-Μάαστριχτ εποχή.
Από χώρους της εξωκοινοβουλετικής αριστεράς διατυπώνεται η άποψη ότι πρέπει να συγκροτηθεί ένα μέτωπο στη βάση ενός καθαρού αντικαπιταλιστικού πόλου. Πιστεύουμε ότι οι σύντροφοι στην ανάλυσή τους δεν εκτιμούν σωστά τις ιδιαίτερες αντικειμενικές συνθήκες της συγκυρίας. Διαφορετικά ειπωμένο, κρίσιμο κάθε φορά είναι το πεδίο διεξαγωγής της πολιτικής πάλης, που διαμορφώνει ανάλογα τις τακτικές κινήσεις και επιμέρους στρατηγικές και κρίνει την κατεύθυνση των πολιτικών του μετωπισμού, που είναι η αυθόρμηση τάση των κοινωνικών αγώνων στο πολιτικό επίπεδο κατά τη μνημονιακή συγκυρία.
Σήμερα το πεδίο καθορίζεται από την υλική βάση και τη θεσμική συγκρότηση της μνημονιακής πολιτικής, που συνιστά τη συγκεκριμένη μορφή του νεοϊμπεριαλιστικού καπιταλιστικού συστήματος νεοφιλελεύθερης διαχείρισης. Γι’ αυτό ρεφορμιστικές γραμμές (άλλο μείγμα πολιτικής στο πλαίσιο του Μνημονίου, καλύτερη διαπραγμάτευση με δογματική θέση την παραμονή στο ευρώ με κάθε κόστος κ.λπ.), που γεννιούνται ως έκφραση κοινωνικών στρωμάτων σε έντονη κινητικότητα λόγω της κρίσης, πολύ σύντομα αποδεικνύονται κενές περιεχομένου ή ανεδαφικές οξύνοντας την κρίση εκπροσώπησης στο πολιτικό επίπεδο.
Χαρακτηριστική είναι η θέση της ΔΗΜ.ΑΡ. Ως συνιστώσα της εστίας ενιαίου μνημονιακού κόμματος, η ΔΗΜ.ΑΡ. ρητώς αποδέχεται τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη δανειακή σύμβαση και στη βάση αυτή απευθύνει πρόταση (μετεκλογικής) συνεργασίας στις μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις και κυρίως στο ΠΑΣΟΚ. Ποιο ΠΑΣΟΚ; Δεν είναι μόνον τα εκσυγχρονιστικά στελέχη ή στρώματα οργανικής διανόησης της εξουσίας που προσχωρούν στη ΔΗΜ.ΑΡ. Αυτή είναι μια μερικότερη έκφραση της βασικής κίνησης του κοινωνικού στρώματος ΠΑΣΟΚ. Ενός γραφειοκρατικού κοινωνικού στρώματος που αναπαραγόταν μέσα από το κράτος, τους ομίλους επιχειρήσεων, τα ΜΜΕ, τις δομές της Ε.Ε. Ως οργανικό τμήμα της εστίας ενιαίου μνημονιακού κόμματος, το κοινωνικό αυτό στρώμα, το αστικό ΠΑΣΟΚ, είναι απολύτως εχθρικό προς την αριστερά. Αλλά στη μνημονιακή συγκυρία σπάει τις ετεροβαρείς συμμαχίες με τα στρώματα κυρίως της μισθωτής εργασίας που ήταν και η βάση του ΠΑΣΟΚ.
Είναι πρωτίστως αυτά τα λαϊκά και μικροαστικά στρώματα που βρίσκονται σε ρήξη με το ΠΑΣΟΚ ως πυρήνα του μνημονιακού κόμματος. Δεν καλύπτονται από καμία εσωκομματική αντιπολίτευση, γι’ αυτό και δεν συγκροτήθηκε σε τελική ανάλυση, ακυρώνουν στην πράξη τον πολιτικό μεταμορφισμό των ηγετικών στελεχών, διαρρηγνύουν τις σχέσεις εκπροσώπησης, ριζοσπαστικοποιούνται στη συγκυρία και αναζητούν συνάντηση με τις δυνάμεις της κομμουνιστικής ή κομμουνιστογενούς ή ριζοσπαστικής αριστεράς μέσα από μία νέα συγκρότηση, ένα νέο συλλογικό υποκείμενο ή μια αυτόνομη πολιτική έκφραση.
Στα πλαίσια αυτά η γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, με όλες τις αντιφάσεις της, είναι μια γραμμή που επιχειρεί κατ’ αρχήν να απαντήσει θετικά στη διαθεσιμότητα των μαζών, θέτοντας το ζήτημα του μετώπου και της πολιτικής εξουσίας. Εδώ και τώρα. Όχι στο Επέκεινα. Μια διαδικασία συγκρότησης μετώπου που θέτει την προοπτική της εξουσίας και επομένως της σύγκρουσης με τη δικτατορία του χρηματιστικού κεφαλαίου, τα κοινωνικά στρώματα που τη στηρίζουν και τους πολιτικούς εκπροσώπους της, ανοίγει μια σειρά ζητημάτων από την εθνική, δημοκρατική, παραγωγική, κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας μέχρι τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της. Υπερβαίνοντας υποκειμενικές διαθέσεις.
Οι υπαρκτές πολιτικές ομαδοποιήσεις και γραφειοκρατικά σχήματα συναντιούνται με τα λαϊκά και μικροαστικά στρώματα που μαζικά μπαίνουν για πρώτη ίσως φορά στον πολιτικό αγώνα με όρους επιβίωσης και ανεξαρτήτως των μέχρι χθες πολιτικών τους εντάξεων ή αποδεσμευόμενα από τις κομματικές εξαρτήσεις τους. Εισβάλλουν στον τόπο όπου ρυθμίζονται τα πεπρωμένα τους και αμφισβητούν στις κατεστημένες - μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις το δικαίωμά τους να καθορίζουν ερήμην τις τύχες τους. Γι’ αυτό και το αίτημα των εκλογών στην παρούσα φάση είναι καθολικό. Το ανωνυμάτο τροποποιεί τους συσχετισμούς, διαμορφώνει νέους αποσταθεροποιώντας το σύστημα.
Γι’ αυτό το αίτημα της ριζικής πολιτικής ανανέωσης και της λαϊκής μεταπολίτευσης είναι σύμφυτο με τη συγκρότηση ενός παλλαϊκού απελευθερωτικού μετώπου για την ανεξαρτησία, τη δημοκρατία, την κοινωνική αλλαγή. Που θα εξελίξει τα ήδη υπαρκτά σχήματα, συλλογικότητες και κόμματα. Που θα παρέμβει αποφασιστικά και με τόλμη στην κρίση της Ν.Δ. και στην κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ τραβώντας στρώματα της μισθωτής εργασίας, ανέργους και μικροαστούς στην αριστερά.
Ένα μαζικό μέτωπο λαϊκής ενότητας που προϋποθέτει την υπέρβαση της υπαρκτής -πολιτικής- αριστεράς και του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, εκφράζει το κοινωνικό μπλοκ λαϊκών και μικροαστικών στρωμάτων, πολιτικοποιεί την οικονομική ανάλυση και εθνικοποιεί την ταξικότητα2, θέτει το ζήτημα της κυβέρνησης και της εξουσίας με ορίζοντα τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, κατακτώντας ενότητα στους σκοπούς, ενότητα στην οργάνωση, ενότητα στην καθοδήγηση. Το αν ένα τέτοιο μέτωπο τελικά θα συγκροτηθεί και με τι χαρακτηριστικά, αν θα είναι εκλογικό ή θα προχωρήσει σε διαδικασίες οργανικής ενοποίησής του και ουσιαστικής γείωσης στα κυριαρχούμενα κοινωνικά στρώματα, είναι θέματα ανοιχτά στον κοινωνικο-πολιτικό συσχετισμό.
* Ο Β. Ασημακόπουλος είναι δικηγόρος, μέλος της σ.ε. της οργάνωσης Νέος Αγωνιστής. Το κείμενο στην πλήρη μορφή του είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα www.neosagonistis.org
1. Σύμφωνα με τις εύστοχες -κατά τη γνώμη μας- διατυπώσεις του Σπύρου Ι. Ασδραχά, στη συνέντευξή του για ένα Εθνικό Αριστερό Μέτωπο, στην εφημερίδα "Αυγή" της Κυριακής, 19.2.2012.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου