YΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ: ΚΥΡΙΕ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΠΟΙΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΟ ΝΟΜ/ΔΙΟ ΣΟΥ;

ΣΕ ΠΟΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΛΥΣΗ ΑΝΑΦΕΡΕΣΑΙ;
Της ΚΕΡΑΣΙΝΑΣ ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΥ*
Η ανεργία, η ύφεση και η υπερχρέωση έχουν στραγγαλίσει κάθε ελπίδα και προσδοκία για ανάκαμψη.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία προβλέπεται να συνεχιστεί η ύφεση και το 2013 σε επίπεδα πάνω από 5 %.
Η ανεργία αυξάνεται με τρομακτικούς ρυθμούς με τους ανέργους να φθάνουν σε 1.500.000.
Ο κατώτατος μισθός από 750 €, τείνει να κατρακυλήσει στο επίπεδο των 300 €.
Φαίνεται ότι ο σχεδιασμός είναι να καταλήξουμε σε αυτήν ακριβώς την κατάρρευση και απώλεια του εθνικού μας εισοδήματος, αλλά και του κατώτατου μισθού, που αποτελεί ένα ελάχιστο μέτρο κατά της εξαθλίωσης της ελληνικής κοινωνίας.
Οι ενδείξεις είναι ότι στόχος της τρόικας και της Ελληνικής Κυβέρνησης, που τους υπηρετεί τυφλά, είναι η συνεχής ύφεση και όχι η ανάπτυξη.
Πώς μπορεί αλλιώς να εξηγηθεί το φαινόμενο, το ΔΝΤ και η ΕΕ με τις επίσημες εκθέσεις τους να παραδέχονται ότι η πολιτική της λιτότητας απέτυχε, γιατί δημιούργησε μεγαλύτερη ύφεση, και ο πρωθυπουργός της χώρας με τον υπουργό Οικονομικών να υπεραμύνονται τα καταστροφικά μνημονιακά μέτρα και να επιμένουν με κάθε τρόπο στη συνέχιση της πιστής εφαρμογής τους, αλλά και να υποστηρίζουν με επιμονή ότι η κρίση έχει περάσει και οι δείκτες ευημερούν;
Το success story καλά κρατεί και αποτελεί την κύρια δικαιολογία για να μη λαμβάνεται κανένα μέτρο για την ανακούφιση των εξαθλιωμένων πολιτών αυτής της χώρας, που στενάζουν κάτω από το βάρος των ληξιπροθέσμων οφειλών όχι μόνο των τραπεζών αλλά και του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων.
Έχει ξεχαστεί ότι η υπερχρέωση στα νοικοκυριά δεν αποτελείται μόνο από τις οφειλές στις τράπεζες αλλά και από οφειλές λόγω επιβολής χαρατσιών (παλαιών και νέων), λόγω νέων φόρων, λόγω εισφορών σε ασφαλιστικά ταμεία και άλλων χρεών προς τρίτους.
Επίσης έχει ξεχαστεί ότι τα εισοδήματα των πολιτών έχουν υποστεί τρομακτική μείωση και σε πολλές περιπτώσεις έχουν μηδενιστεί λόγω απολύσεων, που αναμένονται να αυξηθούν με την πιστή εφαρμογή των εντολών της τρόικας για απολύσεις στο Δημόσιο τομέα. Στον τρομακτικό αριθμό του 1.500.000 ανέργων θα προστεθούν και 20.000 απολύσεις στο Δημόσιο και η ταλαιπωρία των Ελλήνων πολιτών δεν έχει τέλος.
Από την άλλη πλευρά αυξάνονται και οι τιμές σε πετρέλαιο θέρμανσης, δεν μειώνονται οι τιμές στα προϊόντα των super markets και το σημαντικότερο, με διαλυμένο το ασφαλιστικό και το σύστημα υγείας, η επιβάρυνση για την υγεία μειώνει ακόμη περισσότερο το εισόδημα των πολιτών.
Το φυσικό επακόλουθο αυτής της λαίλαπας της συρρίκνωσης του εισοδήματος των Ελλήνων φορολογουμένων είναι η αδυναμία αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων, επειδή η ανάγκη της επιβίωσης βρίσκεται σε πρώτη προτεραιότητα και δεν επαρκούν τα διαθέσιμα εισοδήματα για αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων.
Τα κυβερνητικά στελέχη από την αρχή του 2013 διαφημίζουν με κάθε τρόπο τα σχέδιά τους για γενναίες ρυθμίσεις των τραπεζικών δανείων με σκοπό την ανακούφιση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και σύσσωμος ο τύπος και ΜΜΕ υποστηρίζουν το παιχνίδι της Κυβέρνησης.

Η κατάθεση του νομοσχεδίου για το πρόγραμμα διευκόλυνσης των ενήμερων δανειοληπτών και τις βελτιώσεις του νόμου Κατσέλη, που υποτίθεται ότι θα ανακουφίσει τους εξαντλημένους δανειολήπτες, δημοσιοποιήθηκε με εορταστικό τρόπο από το σύνολο σχεδόν των ΜΜΕ με την αιτιολογία ότι προσφέρει την πολυπόθητη ανακούφιση στους υπερχρεωμένους. Είναι έτσι όμως;
Μετά από απλή ανάγνωση διαπιστώνεται ότι είναι το απόλυτο τίποτε αφού οι όροι και οι περιορισμοί, που περιέχει αποκλείουν από την ένταξη στη ρύθμιση καταρχήν όλους τους δανειολήπτες που έχουν καθυστερημένα δάνεια.
Δικαίωμα υπαγωγής στο πρόγραμμα έχουν:
Άνεργοι, ή μισθωτοί και συνταξιούχοι και κάποιοι ελεύθεροι επαγγελματίες με τεκμαιρόμενη σχέση εξαρτημένης εργασίας (η δραστηριότητά τους παρέχεται αποκλειστικά σε ένα νομικό πρόσωπο), με ετήσιο καθαρό συνολικό οικογενειακό εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή (μισθοί, συντάξεις, ενοίκια, αγροτικά εισοδήματα κλπ) έως 25.000 ευρώ ή εφόσον υποβάλουν ατομική φορολογική δήλωση μέχρι 15.000 € και εφόσον αυτό έχει μειωθεί περισσότερο από 20% από 01.01.2010 έως σήμερα.
Τα παραπάνω ποσά αυξάνονται κατά 5.000 € για τις τρίτεκνες οικογένειες, για τους ανάπηρους με 67 % αναπηρία και για όσους βαρύνονται φορολογικά από ανάπηρους με 67 % αναπηρία.
Άραγε το ερώτημα αν υπάρχουν αυτής της κατηγορίας πολίτες και κυρίως άνεργοι, που έχουν κατορθώσει να διατηρήσουν ενήμερα τα δάνειά τους, απασχολεί τον κ. Χατζηδάκη;   Το γεγονός πώς γίνεται να υπάρχουν δανειολήπτες, που να πληρούν τα παραπάνω κριτήρια κι όμως να κρατούν κάθε μήνα ενήμερα τα δάνεια τους παραμένει ανεξήγητο φαινόμενο.
Οι προϋποθέσεις ένταξης στο πρόγραμμα είναι πολλές και ισχύουν σωρευτικά δηλαδή, έστω και μία να μην τηρείται ,δεν επιτρέπει την ένταξη του δανειολήπτη στο πρόγραμμα.
Συγκεκριμένα :

• Δεν εντάσσονται όσοι έχουν οικογενειακό εισόδημα πάνω από το ιλιγγιώδες ποσό των 25.000 ευρώ, ή στις περιπτώσεις της υποβολής ατομικής φορολογικής δήλωσης το ποσό των 15.000 €. Ακόμη και αν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις και είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι, για να ενταχθούν στη ρύθμιση θα πρέπει να αποδείξουν ότι το εισόδημά τους έχει μειωθεί πάνω από 20 % από 1.1.2010 (σύγκριση φορολογικών δηλώσεων 2009 και 2010) .
• Αν η μείωση είναι 19 % δεν εντάσσονται.
• Αν το εισόδημά τους είναι 26.000 € δεν εντάσσονται ακόμη και αν έχουν υποστεί μείωση του εισοδήματός τους πάνω από 20 %.
• Αν τα δάνειά τους δεν είναι ενυπόθηκα (δηλαδή στεγαστικά ή καταναλωτικά με υποθήκη) δεν εντάσσονται, ακόμη και αν είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι με εισόδημα κάτω από 25.000 €.
• Αν το υπόλοιπο του στεγαστικού τους είναι πάνω από 150.000 € (έστω 155.000 €) δεν εντάσσονται στη ρύθμιση.
• Αν η αντικειμενική αξία της κατοικίας που είναι υποθήκη είναι μεγαλύτερη από 180.000 € (π.χ. 185.000) επίσης δεν εντάσσονται.
• Αν η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας τους είναι πάνω από 250.000 € ή 300.000 €, αν είναι τρίτεκνες οικογένειες, επίσης δεν εντάσσονται.
• Αν έχουν κινητή περιουσία (καταθέσεις και λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία) με αξία μεγαλύτερη από 10.000 € ή 15.000 € για τις τρίτεκνες οικογένειες δεν εντάσσονται.

Όλοι αυτοί οι περιορισμοί που τίθενται σωρευτικά στοχεύουν στην ένταξη ενός πολύ μικρού αριθμού δανειοληπτών στη ρύθμιση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι δανειολήπτες έχουν χαρακτηρίσει αυτό το πρόγραμμα το απόλυτο τίποτε.
Όμως ο τύπος εξακολουθεί να διαφημίζει την ενέργεια της Κυβέρνησης ως κίνηση ανακούφισης των δανειοληπτών !!

Η ίδια η ρύθμιση δεν προβλέπει διαγραφή οφειλών αλλά μόνο περίοδο χάριτος 4 ετών, κατά τη διάρκεια της οποίας ο δανειολήπτης καταβάλλει μηνιαία δόση που αντιστοιχεί στο 30 % του μηνιαίου καθαρού εισοδήματός του (αφαιρουμένων των ασφαλιστικών εισφορών του φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης). Η διαφορά μεταξύ της καταβαλλόμενης δόσης πριν της ένταξης στο πρόγραμμα και της οριζόμενης, όπως παραπάνω, κεφαλαιοποιείται και καταβάλλεται μετά τη λήξη της περιόδου χάριτος.
Δηλαδή στην πραγματικότητα ο δανειολήπτης επιβαρύνεται με επιπρόσθετο ποσό τόκων κατά την περίοδο χάριτος.
Οι τόκοι υπολογίζονται με μειωμένο επιτόκιο κατά την περίοδο χάριτος (βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ + 0,75%) μόνο σε όσους έχουν οικογενειακό εισόδημα μικρότερο των 15.000€ και για όσους υποβάλουν ατομική φορολογική δήλωση κάτω από 9.000€.
Για τις τρίτεκνες οικογένειες, για τους ανάπηρους με 67 % αναπηρία και για όσους βαρύνονται φορολογικά από ανάπηρους με 67 % αναπηρία, τα παραπάνω ποσά αυξάνονται σε 20.000 και 13.000 € αντίστοιχα.
Για τους υπόλοιπους καταλογίζεται κανονικό επιτόκιο στην περίοδο χάριτος.
Συγκεκριμένα προβλέπεται :

• Περίοδος χάριτος 48 μηνών.
• Κατά την περίοδο χάριτος προβλέπεται άμεση μείωση της μηνιαίας καταβολής στο 30% του μηνιαίου καθαρού εισοδήματός του νοικοκυριού.
• Η δόση καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου χάριτος θα προσαρμόζεται σε πιθανή μεταβολή του εισοδήματος.
• Η συμβατική διάρκεια του δανείου παρατείνεται κατ' ελάχιστον 48 μήνες και η αποπληρωμή του μετά την περίοδο χάριτος συνεχίζεται με τους όρους της αρχικής σύμβασης χωρίς καμία αλλαγή - ελάφρυνση για το δανειολήπτη.

Αν η συμβατική διάρκεια του δανείου παραταθεί ισόχρονα με την περίοδο χάριτος και η εξόφλησή του μετά το πέρας αυτής συνεχισθεί με τους όρους της αρχικής σύμβασης, τότε η ελάφρυνση, που προσφέρεται είναι προσωρινή και εικονική γιατί με την επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου αυξάνεται το ποσό των τόκων, που θα πληρώσει τελικά ο δανειολήπτης.

• Για ετήσια καθαρά εισοδήματα έως 15.000 ευρώ το επιτόκιο που προβλέπεται στη σύμβαση του δανείου περιορίζεται στο 1,5% (0,75% + βασικό επιτόκιο ΕΚΤ) και με βάση αυτό υπολογίζεται η μηνιαία δόση κατά την περίοδο χάριτος. Δηλαδή αν το ποσό του δανείου είναι 150.000 θα πληρώνει το λιγότερο 2.250 ευρώ το χρόνο και δεν πιστεύει κανείς ότι αυτό το ποσό μπορεί να διατεθεί από τους άνεργους ή από εκείνους που παλεύουν να επιβιώσουν.
• Για τους ανέργους με μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, πέραν των παραπάνω, παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών με πλήρη απαλλαγή τόκων για συνολικό διάστημα 6 μηνών εντός της περιόδου χάριτος, που θεωρείται ότι είναι ελάχιστο διάστημα, και αν δεν μπορέσουν να βρουν δουλειά μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα, δεν τους προσφέρεται καμία απαλλαγή.

Συμπερασματικά το νομοσχέδιο, που σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, διαφημίζεται ως πρωτοπόρα και καινοτόμα εφαρμογή, δεν προσφέρει καμία ανακούφιση για τους εξής προφανείς λόγους :

1. Σήμερα μετά από 3 και πλέον χρόνια οικονομικής κρίσης και εφαρμογής των ανάλγητων μνημονίων που βύθισαν τη χώρα σε μια άνευ προηγουμένου καταστροφική ύφεση, κανείς από τους ανέργους ή τους μισθωτούς ή συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα, δεν έχει ενήμερες οφειλές παρά μόνο ληξιπρόθεσμες και καθυστερημένες για πολλούς μήνες και βρίσκεται συνεχώς με το άγχος της κατάσχεσης και του πλειστηριασμού της κατοικίας του.
2. Οι δανειολήπτες αυτοί, που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στην εξόφληση των οφειλών τους, είναι αδύνατον να εξοφλήσουν το υπερήμερο μέρος της οφειλής τους ώστε να ενταχθούν στο πρόγραμμα.
3. Οι σωρευτικοί περιορισμοί που ισχύουν μόνο ένα σατανικό σχέδιο εξυπηρετούν : να ενταχθούν όσο το δυνατόν λιγότεροι οφειλέτες και να μην υποστούν καμία επιβάρυνση οι τράπεζες που ενισχύονται με κρατικό χρήμα και για τις επισφάλειες τους λόγω των καθυστερημένων δανείων.
4. Ακόμη και για τους ελάχιστους που θα ενταχθούν προκύπτει επιβάρυνση τόκων λόγω της επιμήκυνσης της διάρκειας του δανείου.
5. Αποκλείονται από τη ρύθμιση οι ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν στεγαστικά δάνεια και αδυνατούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους λόγω συρρίκνωσης του εισοδήματός τους. Σημειώνεται ότι αυτής της κατηγορίας δανειολήπτες δεν μπορούν να ενταχθούν ούτε στο νόμο Κατσέλη.

Ενδεικτικό είναι ότι στην έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους αναφέρεται ότι δεν επέρχεται καμία επιβάρυνση στο ελληνικό Δημόσιο από τη ρύθμιση λόγω της ένταξης των τραπεζών στο ΤΧΣ. Αυτό είναι εύλογο αφού σχεδίασαν το πρόγραμμα με μοναδικό στόχο να μην υπάρξει καμία επιβάρυνση των τραπεζών.

Παράλληλα κατατέθηκε και πρόταση για τροποποίηση του ν. 3869/2010 (νόμος Κατσέλη), που θεωρείται ότι μάλλον ευνοεί τις τράπεζες και όχι τους δανειολήπτες.
Είναι προσφορά στα συμφέροντα των τραπεζών, τρία χρόνια μετά την εφαρμογή του νόμου που λειτούργησε ως ασπίδα για εκατοντάδες χιλιάδες υπερχρεωμένους πολίτες.
Καμία ουσιαστική απονομή δικαιοσύνης, καμία ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του νόμου Κατσέλη αλλά ένας νόμος κομμένος και ραμμένος στα συμφέροντα των τραπεζιτών.
Καταρχήν η καινούργια απόφαση για έναρξη καταβολής δόσεων από τη στιγμή ακόμη της προδικασίας αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα για τις τράπεζες αφού οι μηνιαίες καταβολές έστω και του ελάχιστου ποσού των 40 € ευνοεί και ενισχύει τη ρευστότητα τους (cash flow).
Το καταβληθέν ποσό θα συμψηφίζεται με τη ρύθμιση που τελικώς θα αποφασίσει το Δικαστήριο αποδεσμεύοντας τον οφειλέτη ακόμα και με την έκδοση της απόφασης. Ο δανειολήπτης, λοιπόν, είτε έχει την οικονομική δυνατότητα, είτε όχι, θα πρέπει να καταβάλλει από 40 ευρώ μέχρι το 10% της τρέχουσας δόσης μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης. Έτσι θα υποχρεούται από την πρώτη στιγμή να δίνει κάποιο χρηματικό ποσό στην τράπεζα, πριν ακόμη αποφασίσει το δικαστήριο αν μπορεί ή όχι και τι μπορεί να δίνει ανάλογα με την οικονομική του κατάσταση!
Έτσι ο οφειλέτης αφού θα μπει στη διαδικασία να πληρώνει από την πρώτη φάση της διαδικασίας, θα είναι πιο δύσκολο να αποδείξει την αδυναμία του να εξυπηρετεί το δάνειό του.
Δεν είναι λίγες φορές που οι τράπεζες χρησιμοποιούν τις καταβολές για να αποδείξουν ότι ο οφειλέτης έχει αλλά δε δίνει!
Όλες αυτές οι αλλαγές κι οι μεθοδεύσεις γίνεται με σκοπό να κλείσουν το δρόμο του δανειολήπτη προς το φυσικό δικαστή, μιας και συνεχώς πληθαίνουν οι θετικές αποφάσεις υπέρ της πλειοψηφίας των νοικοκυριών, δηλαδή των υπερχρεωμένων.
Μετά από δύο χρόνια, εφαρμογής του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, οι τραπεζίτες είδαν στην πράξη τα "αδύνατα" σημεία του νόμου, κι υπέδειξαν στα υπουργεία να βελτιώσουν την κατάσταση ώστε να μην επηρεαστεί η ρευστότητά τους.
Πριν, όμως, φτάσει στο δικαστή ο δανειολήπτης, θα έχει να αντιμετωπίσει δύο άλλες φάσεις της διαδικασίας. Αρχικά, θα κληθεί σε εξωδικαστικό συμβιβασμό που με τα νέα δεδομένα, θα αρκεί η συμφωνία των πιστωτών που εκπροσωπούν του 50% + 1 των απαιτήσεων της οφειλής και όχι την πλήρη ομοφωνία (100%) που απαιτούσε μέχρι σήμερα.
Από αυτό το στάδιο ξεκινά η διαπραγμάτευση με τους πιστωτές, που στο μεγαλύτερο ποσοστό των δανειοληπτών είναι συνήθως μία τράπεζα που έχει χορηγήσει κάποιο στεγαστικό δάνειο. Στο 80% των περιπτώσεων μία τράπεζα θα αποφασίζει για την τελική πρόταση, που θα την συμφέρει καλύτερα, ώστε να επιτύχει στον εξωδικαστικό συμβιβασμό και να μην φτάσει ποτέ η υπόθεση στην αίθουσα του δικαστηρίου.
Επίσης θεσπίζεται ο θεσμός της διαμεσολάβησης. Ο δανειολήπτης θα έρχεται σε άμεση επαφή με τον εκπρόσωπο του πιστωτή του, ο οποίος θα καταθέτει μία πρόταση αποπληρωμής του δανείου για 20ετία ή 30ετία. Ο ειδικός διαμεσολαβητής, ο οποίος θα πληρώνεται σε μεγαλύτερο ποσοστό από την τράπεζα (150 ευρώ από την τράπεζα, 50 ευρώ από το δανειολήπτη) θα καλείται να βρει την πιο "συμφέρουσα" λύση. Το ερώτημα είναι αν θα υπηρετεί το συμφέρον του δανειολήπτη ή της τράπεζας.
Η παροχή δυνατότητας αναστολής της αναγκαστικής εκτέλεσης κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και μετά την έκδοση της οριστικής δικαστικής απόφασης, εφόσον έχει ασκήσει εμπρόθεσμα έφεση, που προστατεύει τον δανειολήπτη από τα καταδιωκτικά μέτρα σε βάρος του, ίσχυε και με τη σημερινό καθεστώς.
Αν ενδιαφερόταν σοβαρά για το καλό των πολιτών, η κυβέρνηση θα εφάρμοζε μια γενναία ρύθμιση οφειλών που θα περιλάμβανε και διαγραφές επισφαλών δανείων και δεν θα έδινε ασπιρίνη για τη θεραπεία καρκίνου.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε έκθεση που δημοσιοποίησε (21/2/2013) προτείνει τη θεσμοθέτηση αποτελεσματικών κανόνων που θα επιτρέπουν άμεσο κούρεμα του χρέους δανειοληπτών, που βρίσκονται υπό πίεση και αναφέρεται ειδικά στην Ελλάδα, τονίζοντας, πως ο νόμος, που ήδη ισχύει (3869), δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα σημειώνεται, ότι η μη αντιμετώπιση του υψηλού χρέους του ιδιωτικού τομέα δεν βοηθά ούτε τους οφειλέτες ούτε τους πιστωτές και πως οι καλά σταθμισμένες ρυθμίσεις για την ελάφρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων μειώνουν την αβεβαιότητα και επιδρούν θετικά στην οικονομία στο σύνολό της.

Ο μύθος της υπερχρέωσης των ελληνικών νοικοκυριών, είναι συνεχώς στις δικαιολογίες των κυβερνητικών στελεχών, που προσπαθούν να ενοχοποιήσουν τους Έλληνες για λήψη δανείων από τις τράπεζες για αγορά πολυτελών καταναλωτικών αγαθών και πραγματοποίηση πολυδάπανων διακοπών. Όμως σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD Acounds Statistics), η Ελλάδα βρίσκεται στα μέσα προς τα χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με άλλα κράτη για τα δάνεια των νοικοκυριών.

Οι καθυστερήσεις στα στεγαστικά δάνεια είναι 16,4 δις σε σύνολο 74,65 δις, στα καταναλωτικά 12 δις σε σύνολο 30,25 δις και στα λοιπά (επιχειρηματικά κυρίως) 30,7 δις. Φθάνουμε δηλαδή σε σύνολο περίπου 58 δις κόκκινα δάνεια. Περισσότερα από 500.000 νοικοκυριά δεν πληρώνουν σήμερα τις δόσεις των στεγαστικών, καταναλωτικών δανείων και πιστωτικών τους καρτών. Ηδη 200.000 στεγαστικά δάνεια έχουν βγει σε οριστική καθυστέρηση (σε σύνολο 700.000 στεγαστικών δανείων).
Για τα καταναλωτικά δάνεια περισσότεροι από 300.000 δεν πληρώνουν τις οφειλές τους για διάστημα πάνω από 4 μήνες και οι καθυστερήσεις είναι περίπου στο 40 %.
Η κατάσταση αυτή οφείλεται στη μείωση των εσόδων και δεν είναι ευθύνη των δανειοληπτών. Η προσπάθεια ενοχοποίησης των Ελλήνων πολιτών είναι φανερή από την πλευρά των κυβερνώντων, αλλά δεν πρέπει να περάσει επειδή ο δανειολήπτης κίνησε την οικονομία και δεν την κατάστρεψε.

Οι τράπεζες με την ανοχή και της εποπτικής αρχής δεν εμφανίζουν την πραγματικότητα για τα καθυστερημένα δάνεια, αφού με τις συνεχείς αναχρηματοδοτήσεις επισφαλών δανείων ή με τις αναδιαρθρώσεις μειώνουν τα πραγματικά ποσά των επισφαλειών τους.
Ο μεγάλος φόβος είναι ότι το πρώτο εξάμηνο φέτος θα επιδεινωθεί η κατάσταση των καθυστερήσεων. Δηλαδή η αγορά περιμένει τα «κόκκινα» δάνεια να ξεπεράσουν και το 30% (68 με 70δις ).
Οι τράπεζες θα πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν εξυγιαίνονται τα χαρτοφυλάκιά τους χωρίς τη διαγραφή των επισφαλών δανείων.
Η δικαιολογία ότι αν τα διαγράψουν θα χρειαστούν μια νέα ανακεφαλαιοποίηση είναι έωλη, επειδή αυτά τα δάνεια θα αναγκαστούν να τα διαγράψουν ούτως ή άλλως από τα χαρτοφυλάκια τους, αφού θα αποδειχτούν «ανεπίδεκτα είσπραξης» δηλαδή θα μείνουν απλήρωτα.
Υπενθυμίζεται ότι στο ποσό της ανακεφαλαιοποίησης των 50 δις των τραπεζών, έχουν υπολογιστεί και οι επισφάλειες των κόκκινων δανείων, που δεν έχουν καλυφθεί με εγγραφή προβλέψεων από τις τράπεζες.
Το μεγαλύτερο μέρος των ζημιών από τα επισφαλή δάνεια ήδη έχει εγγραφεί στους ισολογισμούς των τραπεζών και το ποσό των αναμενομένων ζημιών πιστωτικού κινδύνου, που απομένει χωρίς κάλυψη προβλέψεων, έχει ήδη υπολογιστεί στο ποσό της ανακεφαλαιοποίησης.
Κατά συνέπεια οι τράπεζες ήδη έχουν δημιουργήσει τις προβλέψεις τους και έχουν και τις ανάλογες ενισχύσεις τους για να προχωρήσουν σε διαγραφές επισφαλών δανείων, αφού ούτως ή άλλως  θα αναγκαστούν να τα διαγράψουν, μια και δεν πρόκειται να πληρωθούν
Η εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς διαγραφές επισφαλών δανείων. Έτσι δημιουργείται ελπίδα ανάκαμψης και όχι με λιτότητα και αύξηση των επιβαρύνσεων.

Είναι ξεκάθαρο ότι το σχέδιο ρύθμισης δανείων, που ανακοινώθηκε, είναι άλλη μια επικοινωνιακή κίνηση της Κυβέρνησης για να ρίξει στάχτη στα μάτια των εξαντλημένων δανειοληπτών, που ασφυκτιούν κάτω από το βάρος των δανειακών υποχρεώσεων, αλλά και των χαρατσιών, που καλούνται να πληρώσουν ως θύματα μιας πολιτικής χωρίς κατεύθυνση και χωρίς να στοχεύει στην ανάκαμψη.
Επιπρόσθετα οι φήμες που διαρρέουν για επικείμενη άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών επιδεινώνουν την απελπιστική κατάσταση των δανειοληπτών.
Υπάρχει ελπίδα ανάκαμψης της οικονομίας αλλά και του τραπεζικού συστήματος, που θα απαλλαχθεί από το βάρος του προβληματικού χαρτοφυλακίου δανείων, μόνο με διαγραφές των επισφαλών δανείων.

Τον Αύγουστο του 2012 κατατέθηκε πρόταση νόμου για την ανακούφιση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών με τις εξής βασικές αρχές :

• Ολική διαγραφή υποχρεώσεων δανειοληπτών που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας καθώς επίσης και για τους ανέργους, χρονίως πάσχοντες από ανίατες ασθένειες κ.λ.π..
• Μείωση των μηνιαίων καταβολών ενός δανειολήπτη ή μιας οικογένειας προς όλες τις τράπεζες, έτσι ώστε να μην ξεπερνά το 30% του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος. Το υπόλοιπο ποσό άνω του 30% της ετήσιας υποχρέωσης του δανειολήπτη θα διαγράφεται οριστικά.
• Εκλογίκευση των επιτοκίων σε καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια, καθώς και σε πιστωτικές κάρτες και τα όρια υπεραναλήψεως.
• Απαγόρευση κάθε αναγκαστικής εκτέλεσης ή είσπραξης από την αίτηση του δανειολήπτη και μετά, καθώς και οποιασδήποτε τηλεφωνικής όχλησης

Η βασική αρχή, στην οποία στηρίχθηκε η πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν ότι ο κάθε δανειολήπτης θα διαθέτει το 30 % του ετήσιου εισοδήματός του για την αποπληρωμή των τραπεζικών υποχρεώσεων του σε ετήσια βάση και αυτό, που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί θα διαγράφεται από το χαρτοφυλάκιο των τραπεζών
Η κοστολόγηση είχε γίνει με τα στοιχεία των καθυστερήσεων του Μαρτίου του 2012 και είχε βρεθεί ότι το κόστος για τον πρώτο χρόνο θα ήταν περίπου 10 με 15 δις, όσο και το ποσό των ζημιών που είχαν υπολογισθεί με τα στοιχεία της Black Rock. Με το δεδομένο ότι η ανακεφαλαιοποίησή τους από το ΤΧΣ (δηλαδή με επιβάρυνση του Ελληνικού Δημοσίου), καλύπτει και μέρος από τις ζημιές από τα καθυστερημένα δάνεια, το επιπρόσθετο κόστος στις τράπεζες θα ήταν διαχειρίσιμο.

Τώρα βέβαια με τα καθυστερημένα δάνεια να αγγίζουν το επίπεδο των 65 δις θα πρέπει να μελετηθεί από την αρχή μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία, έτσι ώστε να αντιμετωπισθεί ακόμη και μια αύξηση του Δημοσίου χρέους, με την προϋπόθεση ότι θα προκαλούσε την επιθυμητή σταθεροποίηση της ύφεσης.

Μια νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι βέβαιη λόγω της σημαντικής αύξησης των καθυστερήσεων και κατά συνέπεια μια γενναία διαγραφή των επισφαλών δανείων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, αρκεί να γίνει με κριτήρια και για εκείνους, που πραγματικά έχουν ανάγκη και ίσως να συνδεθούν και με τα υπόλοιπα χρέη των δανειοληπτών (όπως π.χ. χρέη στο δημόσιο).

Υπενθυμίζουμε ότι τον περασμένο Οκτώβριο, κατά τη συζήτηση της πρότασης νόμου του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ για την ανακούφιση των υπερχρεωμένων, οι βουλευτές μας κατηγορήθηκαν ότι «επιχειρούν ψευδόμενοι να πείσουν ότι ενδιαφέρονται για τα προβλήματα του λαού και ότι καπηλεύονται τα κοινωνικά προβλήματα που δημιούργησε η κρίση» και όπως αναμενόταν απορρίφθηκε αυτή η πρόταση.
Οι προτάσεις όμως της Κυβέρνησης για την επικείμενη ρύθμιση των οφειλών είναι μια διάψευση των ελπίδων των υπερχρεωμένων δανειοληπτών για να βγουν από τη μαύρη τρύπα της απελπισίας και του συνεχούς αγώνα για την επιβίωση που ζουν καθημερινά.
*Η Κερασίνα Ραυτοπούλου είναι τέως διευθυντικό στέλεχος της Αγροτικής Τράπεζας.
Τετάρτη 5 Ιουνίου 2013.
iskra.gr