Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *
Στην πτωχευμένη Ελλάδα βιώνουμε μια διαρκή πρόκληση: Οι αντικειμενικά αφερέγγυοι πολιτικοί, που πτώχευσαν την χώρα, να διεκδικούν μια ακόμη ευκαιρία για να σώσουν τον λαό από τις συνέπειες της πολιτικής τους.
Αυτό το δράμα παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες να αναπαρίσταται μέσω της δημόσιας διαμάχης φατριών διαπλεκομένων, στο πλαίσιο του εσωτερικού ανταγωνισμού στελεχών του δικομματισμού. Δίχως καμία εξαίρεση, παρακολουθούμε τους πτωχεύσαντες πολιτικούς να (αυτο)προβάλλονται σαν παράγοντες σωτηρίας των «ασώτων» Ελλήνων – αν και δυστυχώς γι’ αυτούς ο λόγος τους προδίδει την πρεμούρα τους να περισώσουν το καθεστώς της κυριαρχίας τους: την άσωτη δομή με την οποία είναι άρρηκτα συνυφασμένη όχι απλώς η πολιτική τους ταυτότητα, αλλά και αυτή καθ’ εαυτή η κοινωνική τους ύπαρξη.
Αν και κακώς στη κοινωνία η πτώχευση μιας εταιρείας συνδέεται στενά με την προσωπική ανικανότητα του επιχειρηματία ή ακόμη και με την απάτη, η πτώχευση μιας χώρας εκφράζει αναμφίβολα την ανικανότητα και την απατηλή συμπεριφορά του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος (διακυβέρνηση) και την αποτυχία των παραγόντων που συνθέτουν και νομιμοποιούν αυτό το καθεστώς. Αυτό που μένει προς διερεύνηση είναι ο βαθμός δολιότητας τούτων των παραγόντων και τίποτε περισσότερο. Η ένταξη μας στην ευρωζώνη, υπό τους όρους που πραγματοποιήθηκε, δεν μπορεί παρά να προβληματίζει σοβαρά ως προς αυτό όσους μελετούν κριτικά την παγίδευση της κοινωνίας, ενώ ο τρόπος πρόκλησης συνθηκών στάσης πληρωμών και αμέσως μετά η πολιτική των «μνημονίων» και η αντιφατική στρατηγική περί της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, ενισχύουν την καχυποψία ότι μια δράκα αλητών που εμφανίζεται ως αστική τάξη της Ελλάδας, φρόντισε να κερδοσκοπήσει και με την υιοθέτηση του ευρώ και μέσω του αποκλεισμού της χώρας από την διοικητική δομή της ευρωζώνης (καταρχήν).
Το πολιτικό προσωπικό στην Ελλάδα, ότι και να προφασιστεί και όπως και να το χειριστεί για να διασκεδαστεί η πραγματικότητα, θα παραμείνει στιγματισμένο, όπως ακριβώς και οι υπόλοιποι παράγοντες της διαπλοκής (νταβάδες, αχυράνθρωποι, τυχοδιώκτες μεγαλοεπιχειρηματίες, πάτρωνες του συνδικαλισμού, κεντρικοί διαμορφωτές της κοινής γνώμης, μεγαλομέτοχοι τραπεζών και μερικοί ακόμη άλλοι – αν και οι ιδιότητες αυτές σε πολλές περιπτώσεις συμπίπτουν στα ίδια πρόσωπα). Όσο αλήθεια είναι η πτώχευση της χώρας μας και ο προφανής εξοστρακισμός της από τις ευρωπαϊκές πολιτικές εξελίξεις, τόσο αλήθεια είναι ότι η ελληνική κοινωνία είναι το θύμα μιας απατηλής, με μπόλικα στοιχεία προφανούς δολιότητας, στάσης ενός πλέγματος εξουσίας και διαχείρισης των κοινών, τουλάχιστον μετά την πολιτική κρίση στο τέλος της δεκαετίας του 1980. Δεν εννοώ ότι η χώρα μέχρι τότε πήγαινε καλά, αλλά ότι εκείνη την περίοδο έγινε εμφαντικά κατάδηλο ότι η Ελλάδα δεν είχε καμία πιθανότητα να μην χρεοκοπήσει, αν δεν άλλαζε δραστικά ρότα: αν δεν διαλυόταν το κράτος πατρωνίας, αν δεν έμπαιναν σύγχρονα θεμέλια διαρκούς εκδημοκρατισμού των θεσμών της πολιτείας και ποιοτικής αναβάθμισης της διοίκησης, με παράλληλη εκβιομηχάνιση, ανάπτυξη σύγχρονων καλλιεργειών, καθώς και διάλυση του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ με κοινωνικοπολιτική επανατοποθέτηση της αριστεράς.
Στις αρχές του 1990 κρίθηκε το παιχνίδι της δημοκρατίας και της ανάπτυξης του τόπου. Το ότι δεν χρεοκοπήσαμε τότε, σήμαινε ότι θα χρεοκοπούσαμε αργότερα πολύ-πολύ πιο επώδυνα και καταστροφικά για την κοινωνία. Τότε μας έσωσε η παγκόσμια συγκυρία. Ήταν η εποχή που χρεοκοπούσαν… άλλοι, ενώ εμάς μας προστάτευσε το Δυτικό Σύστημα για να μην προκληθεί αναστάτωση στην ευαίσθητη γεωπολιτικά περιοχή μας και πληγεί η στρατηγική «ενοποίησης» της Ευρώπης υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ. Ξεχάσατε, μήπως, το επιτόκιο με το οποίο δανειζόταν το κράτος την τριετία 1991-94! Τότε όμως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα ήταν γι’ άλλους! Να μια άλλη αλήθεια. Η χρεοκοπία της Ελλάδας καθυστέρησε 20 ολόκληρα χρόνια, με τραγικές συνέπειες για την πατρίδα μας και την κοινωνία, που ακόμη δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε επιστημονικά, ούτε καν να τις φανταστούν οι περισσότεροι. Αυτά τα χρόνια θέριεψε η διαπλοκή και βασίλεψαν ο καιροσκοπισμός, οι απατεώνες και οι φούσκες κάθε μορφής. Ο πολιτικός μεταβλήθηκε σε φιλόδοξο ατζέντη συμφερόντων. Η αξιοσύνη του πολιτικού – και η προβολή του ασφαλώς – συνδέθηκε με την ικανότητα του να λειτουργεί ως αξιόπιστος μηχανισμός της διαπλοκής. Στόχος ήταν η διαιώνιση του καθεστώτος, πρόγραμμα, η ανάπτυξη των προνομίων και των ολιγοπωλίων μιας κάστας μεταπρατών που συνδέονταν με αλλοδαπά συμφέροντα και στρατηγική, η ρυμούλκηση της ευρύτερης κοινωνίας από την διαπλοκή με όχημα έναν κιτς ψευδοευδαιμονισμό. Αυτό με την σειρά του ενίσχυσε τον ατομισμό, τον ωχαδερφισμό και τις τάσεις εκχυδαϊσμού στις κοινωνικές σχέσεις. Το κοινωνικό πλαίσιο μιας βαριάς χρεοκοπίας ήταν έτοιμο. Η τελική ευθεία χαράχθηκε με την ένταξη μας στην Ευρωζώνη, ενώ ως σημειολογικό σημείο εκκίνησης θα μπορούσε να θεωρηθεί η Ολυμπιάδα. Το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα, ενώ θεωρούσε ότι διαμόρφωνε την υποδομή της ισχυροποίησής του (πράγματι έτσι λειτούργησε για τα αμέσως επόμενα χρόνια), στην ουσία έσκαβε μεσοπρόθεσμα τον τάφο της κοινωνίας. Πάνω σε αυτόν τον τάφο ερίζουν σήμερα «δελφίνοι» και σαχλαμαρίζουν ανενδοίαστα σαν καραγκιόζηδες, διαπλεκόμενοι πολιτικοί και πρώην «ευδαίμονες», «αναγνωρίσιμοι» των ΜΜΕ.
Αυτές οι πραγματικότητες δεν είναι σαν τις αλήθειες των τηλεπολιτικών. Δεν είναι αλήθειες του φιλοσόφου ή του δημοσιογράφου και του πολιτικού. Είναι αλήθειες που δεν παράγονται ερμηνευτικά, αλλά απολύτως πραγματιστικά. Είναι σαν το χέρι που σου ρίχνει μια γερή σφαλιάρα και όχι σαν κάποιο θεϊκό χέρι που απλώς δεν έκανε το χατίρι του κάθε ντερμπεντέρη! Πρόκειται για την πραγματικότητα με την έννοια του πρωτογενούς βιώματος και όχι της αναπαράστασης, διήγησης ή ιδεολογικοποίησής του. Αναφέρομαι στο βίωμα της βαρβαρότητας πριν από την παρέμβαση του λόγου που αρθρώνεται από νομιμοποιητικές και κοινωνικοποιητικές δομές.
Και όμως, φίλοι - μην εκπλήσσεσθε - υπάρχουν αλήθειες που δεν είναι κατασκεύασμα του πολιτικού λόγου, αλλά το κατακάθι την πολιτικής πρακτικής. Πρόκειται για αλήθειες που προκύπτουν από αυτό καθ’ εαυτό το (προσωπικό, ατομικό) βίωμα και όχι από την αναπαράστασή του με οποιαδήποτε μορφή. Αναφέρομαι στις αλήθειες που δεν σηκώνουν κουβεντολόι και ούτε προσευχές του τύπου «ο Θεός να βάλει το χέρι του»! Σε εκείνες που δεν έχουν «υπομονή» να υποστούν την βάσανο της ερμηνείας. Στις αλήθειες που δεν προσβάλουν απλώς την προσωπικότητα, αλλά την ίδια την βιολογική ύπαρξη μας. Τούτες οι αλήθειες είναι οι μόνες που δεν μπορούν να αποζημιωθούν από κανένα ψέμα, που δεν ανέχονται κανέναν απολύτως διασκεδαστικό μύθο. Είναι οι αλήθειες που δεν ενδιαφέρονται για την δική μου μακροσκοπική ανάλυση της κρίσης, καθώς αποτελούν οι ίδιες την ολοκλήρωσή της σε μικροσκοπικό επίπεδο. Μιλώ για τις αλήθειες που συστήνουν το απόλυτο, το τραγικό, το μη-διασκευάσιμο, αυτό που δεν θα μπορέσει ποτέ να απαθανατίσει ο φακός της κάμερας και να συνθέσει ο ευφυέστερος καλλιτέχνης ή να μετουσιώσει σε γνώση ο ικανότερος σύγχρονος φιλόσοφος. Συζητώ για τις τέσσερις καταστροφικές συνθήκες της τρέχουσας καθημερινότητας, που αποτελούν το αποτέλεσμα της εγκληματικής πολιτικής αυτών, που ζητούν μια ακόμη ευκαιρία για να μας …σώσουν! Τις αναφέρω επιγραμματικά:
1. Το βίωμα της ταπείνωσης και του εξευτελισμού που επιφέρει η κρίση σε ένα σημαντικό αριθμό Ελλήνων, προσδίδει τραγικές διαστάσεις στην ύπαρξη και όχι απλώς στη κοινωνική της αναπαράσταση μέσω οποιουδήποτε πολιτικού ή ηθικού λόγου.
2. Η πείνα και η στέρηση των βασικών αγαθών – σε ατομικό πάντα επίπεδο - δεν συσχετίζονται με κανένα απολύτως μοντέλο ευημερίας, αλλά με την αίσθηση ότι η ίδια η ζωή είναι δυσβάσταχτο βάρος, τιμωρία και διασυρμός.
3. Η ανεργία μπορεί να είναι κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο, ο άνεργος όμως είναι ο άθλιος της καθημερινότητας που αποστρέφεται, μετά από ένα διάστημα έξω από την αγορά εργασίας, και το φαινόμενο και την έννοια της εργασίας, όπως αυτή αναπαρίσταται σε διάφορες μορφές πολιτικού λόγου. Ο άνεργος τελικά δεν θέλει να έχει σχέση με την ανεργία, δηλαδή με τον εφεδρικό στρατό εργασίας. Μισεί τον εαυτό του και κάθε μορφή λόγου που τον αναπαριστά ως εν δυνάμει εργαζόμενο.
4. Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος είναι γενικά ένας αποδεκτός κίνδυνος στις σύγχρονες κοινωνίες. Η μείωση όμως της ονομαστικής τιμής που αντιστοιχεί στην αξία της συγκεκριμένης εξαρτημένης εργασίας, που παρέχεται από τον κάθε πολίτη, προκαλεί δραματική αποστασιοποίηση του ατόμου από το έργο του. Αυτό που κάνει δεν έχει αξία για τον ίδιον προσωπικά πλέον και τούτο δηλητηριάζει τη σχέση του καθενός με το αντικείμενό του. Στο τέλος σιχαίνεται την συγκεκριμένη επαγγελματική του δραστηριότητα και το κάθε τι που συνδέεται με αυτήν. Υπάρχουν πολλοί τρόποι μείωσης του οικογενειακού/ατομικού εισοδήματος, αυτός όμως που επιλέχθηκε για την Ελλάδα, είναι ο πιο αποκρουστικός, αντιπαραγωγικός και μακροχρονίως κοινωνικά διαλυτικός. Τούτο μάλιστα που μοιάζει να σχεδιάζεται, μετά την εσωτερική υποτίμηση να ακολουθήσει και εξωτερική, αποτελεί το τέλειο έγκλημα και προδίδει την δολιότητα του καθεστώτος των διαπλεκομένων. Υπάρχει δολιότητα δίχως δόλο; Βεβαίως! Αλλά, αποκλειστικά εκεί όπου ότι εμφανίζεται νομότυπο θεωρείται και ηθικό.
Σήμερα, μετά την πασίδηλη δρομολόγηση της διάσπασης της ΕΕ και της απόλυτης περιθωριοποίησης της Ελλάδας στην Ένωση – γεγονότα, τα οποία εγκαίρως είχα προβλέψει – διαπιστώνω ότι στη χώρα μας η διαπλοκή αναπτύσσει μια στρατηγική έκτακτης ανάγκης για να περισωθεί από το ναυάγιο που η ίδια προκάλεσε και στη συνέχεια να χειραγωγήσει τις εξελίξεις. Στο πλαίσιο αυτό και ως πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών της πολιτικομεγαλοεπιχειρηματικής αποτυχίας, αναπτύσσεται μια παραπλανητική συζήτηση περί των εσωτερικών των κομμάτων, επικεντρωμένη δήθεν σοβαρά στις μελλοντικές δυνατότητες των επιμέρους πολιτικών παραγόντων να προκαλέσουν αναγέννηση του καθεστώτος, δηλαδή ανάσταση του ιδεολογικά και κοινωνιολογικά νεκρού πολιτικού σώματος της χώρας! Μέσω καταιγισμού μετρήσεων της κοινής γνώμης, δομείται ένα σύστημα εκστρατειών προβολής παραγόντων του καθεστώτος, οι οποίοι εμφανίζονται αν και χιλιοφθαρμένοι, ως οι μοναδικές, βάσιμες ελπίδες ανανέωσης της πολιτικής!
Έτσι: 1) προβάλλονται από τα ΜΜΕ τα «οφέλη» μιας νέας πολιτικής εκκίνησης από τους παλαιούς στο πλαίσιο μιας γενικότερης εκστρατείας σωτηρίας της πατρίδος, 2) τα μέσα μαζικής επικοινωνίας δεν κρύβουν την πρόθεση να διαδραματίσουν ρόλο στην αποσύνδεση της πτώχευσης από την πολιτική απάτη και στη διάδοση των «οφελών» από την ανανέωση των κομματικών ηγεσιών με παλαιά και πιστά στην διαπλοκή υλικά, αποδίδοντας αξία στην εμπειρία και το «ειδικό βάρος» προσώπων (υλικών) του παρόντος πολιτικού συστήματος ή/και τεχνοκρατών που συνεργάστηκαν στενά με αυτούς τα προηγούμενα χρόνια, 3) επιχειρείται η μεταφορά της κρίσης από το εσωτερικό επίπεδο στο εξωτερικό, ενοχοποιώντας ξένους παράγοντες και κυρίως τους Γερμανούς (Μέρκελ), ώστε να απαλειφθεί το στίγμα του ελληνικού πολιτικού συστήματος που περιβάλλει σήμερα την πολιτική αποτυχία της μεταπολίτευσης και των παραγόντων που ενεπλάκησαν στην δόμηση αυτού ακριβώς του εξουσιαστικού φαινομένου. Να γιατί ο Γ. Παπανδρέου το «έπαιζε» αντιεξουσιαστής!
Η χώρα μας πτώχευσε εξαιτίας πολιτικών επιλογών του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος και όχι επειδή οι Γερμανοί και οι Γάλλοι θέλησαν ξαφνικά να μας καταστρέψουν. Το πολιτικό σύστημα πτώχευσε πριν από την εθνική οικονομία και τις χιλιάδες επιχειρήσεις που επλήγησαν από την ύφεση που προκάλεσε η πολική των «μνημονίων». Αν δεν είχε πτωχεύσει αυτό, η χώρα δεν θα αποτελούσε σήμερα την μοναδική εξαίρεση στην ΕΕ, τον πιο ταπεινωμένο και περιθωριοποιημένο παράγοντα στην ευρωζώνη. Την μόνη χώρα στον κόσμο, την οποία η διεθνής κοινή γνώμη θεωρεί «απολωλός πρόβατο» της διεθνούς κοινότητας, καθώς έτσι φρόντισε η ηγεσία του «σοσιαλιστικού» και «πατριωτικού» ΠΑΣΟΚ να παρουσιάσει την σύγχρονη εθνική μας ταυτότητα. Κάπως έτσι και το εθνικό συμφέρον που συνδέεται ασφαλώς άρρηκτα με τούτη την «ταυτότητα», μετουσιώνεται στο ίδιο πλαίσιο διαλεκτικής που ορίζει το συμφέρον του «απολωλότος προβάτου»! Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, υπό ποιους πολιτικούς όρους χαράσσεται το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας; Και όλα αυτά για να διασωθούν 1.000, 10.000, 100.000, αν θέλετε, οργανικοί παράγοντες της διαπλοκής, οι οποίοι τελικά ούτε αυτό δεν θα καταφέρουν, μια και είναι τόσο «ψόφιοι» και άχρηστοι που δεν μπόρεσαν να εκμεταλλευτούν καμία απολύτως ευκαιρία που τους δόθηκε την τελευταία τριετία για να αλλάξουν στοιχειωδώς τις εις βάρος τους πιθανότητες. Τώρα μαζί τους στο ναυάγιο θέλουν να τραβήξουν ολόκληρη την κοινωνία για να την χρησιμοποιήσουν σαν δικό τους σωσίβιο.
Περί αυτού πρόκειται από εδώ και εμπρός….και ο καθένας κρίνεται από τη ουσιαστική στάση του και όχι από τις δεδηλωμένες προθέσεις του. Τα «κόλπα» του κάθε ιδιαίτερου πολιτικού λόγου, φανερώνουν όσο ποτέ άλλοτε το ιδιοτελές κόλπο εκείνων που εντάχθηκαν στο μεγάλο κόλπο της μεταπολίτευσης, για να συμμετέχουν στη πιο πρόστυχη, πιο ύπουλη και πιο τυχοδιωκτική μορφή αναδιανομής πλούτου και ισχύος που γνώρισε το ελληνικό κράτος, ενώ η ολοκλήρωσή της συνοδεύεται όχι απλώς από την κατάρρευση της Ελλάδας, αλλά και από την «κατάρρευση» …μαθητών και των πάμφτωχων, απελπισμένων γονιών τους. Η κοινωνία που δεν διαθέτει «λίπος» σβήνει. Όσοι έχουν ακόμη οικονομική αντοχή φοβούνται ότι η απώλεια «λίπους» θα τους εκθέσει αύριο σε κινδύνους, αλλά οι διαπλεκόμενοι εμφανίζονται να ανησυχούν αποκλειστικά για να περισώσουν όσον αέρα μπορούν περισσότερο από την φούσκα τους που έσκασε. Έτσι οι πτωχεύσαντες πολιτικοί προσποιούνται ότι διαθέτουν πολιτικό κεφάλαιο προς επανεπένδυση σε μια κοινωνία όπου τέτοια κεφάλαια έχουν πλέον μηδενική αξία. Στο πλαίσιο αυτό είναι μάλλον λογικό να ακούς την κραυγή των διαπλεκομένων να απαιτεί: μην μηδενίζετε…Δεν μηδενίζουμε τίποτε, από μονοί σας μηδενιστήκατε, αλλά απλώς δεν είστε ικανοί να το καταλάβετε. Ίσως πάρει αρκετό χρόνο!
Υ.Γ. Παρακαλείστε οι άνθρωποι του κ. Λουκά Παπαδήμου να τον ενημερώσετε ότι έχει διοριστεί πρωθυπουργός της Ελλάδας και όχι εκπρόσωπος τύπου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Για καλό το λέω…
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου